Rędziny

Długa wieś łańcuchowa założona prawdopodobnie w XIV w. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1372 r, kiedy to księżniczka Anna nadała Rędziny jako lenno zamkowi Sokolec. W późniejszym okresie częste zmiany właścicieli. Od poł. XVIII w. rozpoczęto eksploatację arsenu i w niewielkiej ilości złota, którą wkrótce zaniechano. Eksploatację wznowiono w 1799 r. Przy kopalni wzniesiono płuczkę i hutę. Po zamknięciu kopalni w 1803 r. kilkakrotnie próbowano wznowić wydobycie, m.in. w 1820 r., a od roku 1838 podjęto stałą eksploatację.

W latach 1867 i 1874 znacznie powiększono obszary górnicze. Oprócz arsenu wydobywano też ołów, miedź oraz piryt. Eksploatowano również złoto. Na przełomie XIX/XX w. podjęto eksploatację dolomitu. W 1908 r. zbudowano kolejkę liniową do stacji w Pisarzowicach. Po 1910 r. znaczny rozwój zakładów, do 1925 r. kiedy to eksploatację uznano za nieopłacalną, a zakłady zamknięto. We wsi znajduje się zabytkowy kościół filialny p.w. Narodzenia NMP, pierwotnie romański z 2 poł. XIII w., przebudowany i powiększony w latach 1592-1597, gruntownie restaurowany w 1850 r. Murowany, orientowany, jednonawowy z nieco węższym prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą. Od zachodu czworokątna wieża zwieńczana iglicą. Kościół nakryty dachem dwuspadowym z charakterystycznymi facjatkami w części nawowej, otoczony kamiennym murem cmentarnym.

Pięknie położona, długa wieś łańcuchowa w dolnej Żywicy, w której górny bieg nosi nazwę Rędzińskiego Potoku. Od zachodu wieś osłania boczne ramię Skalnika z Jagodą i Szubieniczną oraz fragmentem głównego grzbietu Rudaw Janowickich z Bielcem i dziczą górą, a od wschodu jego odnoga ze Stróżnikiem, Wielką Kopą, Czubatą, Szubieniczną i Kozimi Górkami. Rędziny ciągną się około 2,8 km na wysokości około 830 m. Dolne zabudowania Rędzin leżą i zbiegu Rędzińskiego Potoku z jego prawym dopływem, biorącym początek w rejonie kamieniołomu dolomitów. Graniczą tu z górnymi domami Pisarzowic. Przez w wieś prowadzi malownicza lokalna szosa z Pisarzowic do Marciszowa, od której odchodzi szosa do kamieniołomu.

Rędziny leżą na terenie o zróżnicowanej budowie geologicznej. Zachód zbocza głównego grzbietu Rudaw Janowickich zbudowane są z warscyjskich granitów. Natomiast ku wschodniej, strefie kontaktowej, ciągnią się proterozoiczne gnejsy oczkowe, a dalej dewońskie fyllity grafitowo-sercytowe, łupki łyszczkowe, zieleńce, amfibolity oraz staropaleozoiczne łupki kwarcowo-albitowo-chlorytowe i tufity, miejscami przebijane żyłami warcyjskich apilitów. W rejonie Dolomitów i Grzędzin zalega soczewa marmuru dolomitycznego, który jest eksploatowany w dużej odkrywce.

Niewiadomo dokładnie kiedy Rędziny zostały założone, ale miało to miejsce prawdopodobnie w XIVw. Informacje na ten temat są sprzeczne, pojawiają się nieprawdopodobne zapisy sięgające koniec XIIIw, ale wynika to z nieporozumienia, ponieważ początkowo taką samą nazwę niemiecką nosiły stare Rochowice pod Bolkowem, zresztą w pewnym okresie obie wsie leżały w tym samym powiecie. Po raz pierwszy Rędziny wystąpiły już jako wieś istniejąca w dokumencie ks. Agnieszki, wdowy po ks. Bolku II, która w 1372r. nadawała nim lenno zamkowi Sokolec. Wśród wsi nadanych Sokolcowi wymieniono również Rędziny.

W 1825 r. Rędziny liczyły 103 domy, w tym szkołę ewangelicką z nauczycielem i dwa młyny wodne. Wśród mieszkańców było 28 tkaczy płótna. Roboty górnicze próbowano wznosić w 1820 r. ale bez skutku. W 1840 r. w Rędzinach było 100 domów, a oprócz dwóch młynów wodnych, wymieniano jeszcze dwie gospody. Pracowało 95 krosien tkackich oraz dwanaście innych rzemieślników.